Mirror, mirror

De onderdoorgang van de A10 op de route tussen de Arlandaweg en het Westerpark wordt een nieuwe verbinding op hoogstedelijk niveau. Spiegels en retroreflectors gaan het werk doen.

Ze werken op dezelfde locatie in De School in Amsterdam, maar kenden elkaar nog niet. Lichtkunstenaars Christopher Gabriel en Arnout Hulskamp van Children of the Light en Jarrik Ouburg van HOH Architecten werden door elkaars werk geïnspireerd tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven. Pas later kwamen ze er achter dat ze met hun studio’s in hetzelfde gebouw zaten. Ze besloten om gezamenlijk een ontwerp te gaan maken voor de onderdoorgang van de A10, een ontwerpprijsvraag van de Gemeente Amsterdam. Dat pakte goed uit, want het ontwerp ‘Mirror, mirror’ werd gekozen als winnend design en wordt deze zomer uitgevoerd.

Onderdeel van de toekomst

Amsterdam ondergaat een periode van snelle groei en met de ontwikkeling van Sloterdijk-Centrum schuift de stadsgrens een stuk verder naar het westen op. De onderdoorgang onder de A10 verbindt het Amsterdamse centrum met Sloterdijk en wordt dagelijks door duizenden mensen gebruikt op weg naar werk, school, sport of het Westerpark. Maar straks ook door de nieuwe bewoners van Sloterdijk. De onderdoorgang oogt grauw en is volgens de gebruikers in de avonduren een minder aangename omgeving. Reden voor de gemeente om de onderdoorgang (streetview) aan te pakken en er een prettige verbinding van te maken met het centrum van Amsterdam.

“We hebben het over de toekomst van deze onderdoorgang”, zeggen de lichtkunstenaars van Children of the Light in hun studio in Amsterdam. “Hij zal er nog jaren staan en door veel mensen worden gebruikt. Wij voelen ons onderdeel van deze toekomst, omdat we zelf gebruikers zijn van de onderdoorgang. Dat was precies de reden waarom we aan deze prijsvraag mee wilden doen. Voor ons een lang gekoesterde droom om een permanente installatie te maken voor de stad.”

Volgens Jarrik Ouburg van HOH Architecten waren stadspoorten in het verleden stadspoorten iconische gebouwen, waarbij je je bewust was van het moment dat je een stad betrad. “Als je door de stad fietst, maak je je eigen scenario. Van punt, naar punt. Deze onderdoorgang moet één van die punten worden. Een highlight waar mensen voor willen omfietsen.”

 

Geen licht toevoegen

Lichtvervuiling is een belangrijk onderwerp bij de ontwikkeling van de stad. Het heeft invloed op ons welbevinden en onze gezondheid. Children of the Light: “We startten met de opgave door onszelf af te vragen: hoe kunnen we de tunnel aangenamer maken zónder licht toe te voegen. Er is al zoveel licht in de stad, waarom zouden we nóg meer toevoegen? Wij zien LED-verlichting niet als een innovatie voor de toekomst. Het is nog steeds lichtvervuiling. We moeten slimmer worden. Bewuster met onze omgeving omgaan. Voor ons een reden om geen extra verlichting te gaan gebruiken.”

Het winnende ontwerp in beeld:

21ste-eeuwse stadspoort

Het ontwerp benadrukt de bestaande architectuur van de onderdoorgang en lost de donkere ervaring op door het te bekleden met materialen uit de wereld van de infrastructuur: spiegels en retroreflectoren. Jarrik: “We gaan het licht wat er al is gebruiken om de onderdoorgang te verlichten. Spiegelpanelen op het plafond en de kolommen maken de ruimte lichter, ruimer en opener. Retroreflecterende panelen, die ook gebruikt worden in verkeersborden, verlichten ‘s avonds het licht van fietsers, scooters en de tram en zorgen voor een verrassende ervaring. Het licht weerspiegelt aan alle kanten, waardoor de gebruikers en de tram zélf het ontwerp activeren. Het wordt een spel van licht en schaduw. We maken van een statische ruimte een dynamische, speciale ervaring. Het krijgt een magie die jarenlang overeind blijft.”

Children of the Light: “Onze filosofie is tijdens het volledige proces overeind gebleven, zelfs toen er nieuwe mensen bij het proces betrokken raakten. Het ontwerp ziet er eenvoudig uit, maar er zit een hoop lef in. Iedereen geloofde er in en voelde zich eigenaar van dit bijzondere ontwerp. Ook de gebruikers van de onderdoorgang die op ons ontwerp stemden zagen dat dit iets bijzonders gaat worden. Dat is wel iets om trots op te zijn. We kijken erg uit naar het moment dat we het daadwerkelijk gaan installeren.”